Η Βρετανίδα επταθλήτρια Τζέσικα Ένις κάθεται αναπαυτικά στον καναπέ της και φαντάζεται με κάθε λεπτομέρεια την επικείμενη εμφάνισή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Δημιουργεί στο νου της ολόκληρη τη σκηνή: την είσοδό της στο στάδιο, τη στιγμή που ξεκινά να αγωνίζεται, την επίδοσή της, τα δευτερόλεπτα που ανεβαίνει στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου.
Έπειτα από μήνες η παραπάνω ονειρική εικόνα γίνεται πραγματικότητα: η ίδια κατακτά το χρυσό μετάλλιο στο σημαντικότερο αθλητικό γεγονός παγκοσμίως και κερδίζει παράλληλα τον τίτλο της καλύτερης αθλήτριας στην Ευρώπη για το 2012. Η Ένις είναι μία μόνο από τους πολλούς κορυφαίους αθλητές οι οποίοι γνωρίζουν καλά ότι δεν είναι απαραίτητη μόνο η εκγύμναση του σώματος για να ξεχωρίσουν αλλά και του πνεύματος. Τι κάνουν για αυτό; Λίγο πριν μπουν στο στάδιο κλείνουν τα μάτια, συγκεντρώνονται, αδειάζουν το κεφάλι τους από τις άχρηστες σκέψεις και επικεντρώνονται σε αυτό που πρόκειται να συμβεί. Με το νου τους προετοιμάζουν σταδιακά το έδαφος για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Χωρίς στρες, δίχως λάθη.
Αυτό που στην αρχή μοιάζει μόνο με πιθανότητα με την επανάληψη γίνεται σιγά σιγά πίστη. Και όταν η πίστη μετατραπεί σε βαθιά πεποίθηση, τότε μαγικά πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν… Το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Η νίκη έρχεται. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «δημιουργικός οραματισμός» ή «νοερή απεικόνιση». Πρόκειται για μια μέθοδο επιστημονικά τεκμηριωμένη, που θέτει τον εγκέφαλο στην υπηρεσία των μελλοντικών μας στόχων.
Πώς; Τον τροφοδοτεί με την πληροφορία, το όνειρό μας δηλαδή, και έπειτα αυτός βρίσκει τον τρόπο να το κάνει πράξη. Για να συμβεί όμως αυτό, πρέπει να ξέρουμε τι θέλουμε να πετύχουμε, να βρούμε δηλαδή το στόχο μας.
Υπόθεση… νευρώνων
Αρκεί άραγε μόνο η φαντασία για τη μετάβαση από τη νοερή σύλληψη στην υλοποίηση; Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν είναι απαραίτητο να ξέρουμε πώς θα φτάσουμε σε ένα στόχο. Το μόνο που χρειάζεται είναι να τον έχουμε ορίσει με σαφήνεια. Μετά πιάνει δουλειά ο εγκέφαλος. Σύμφωνα μάλιστα με την ερευνήτρια και συγγραφέα πολλών μπεστ σέλερ βιβλίων Λιν ΜακΤάγκαρτ, ο εγκέφαλος δεν κάνει διάκριση μεταξύ της σκέψης που αφορά μια πράξη από την ίδια την πράξη.
Σε πείραμα που διεξήγαγε με τη συμμετοχή μιας ομάδας σκιέρ ανακάλυψε ότι, όταν οι αθλητές επιχειρούσαν νοερά να κάνουν κατάβαση στην πίστα, ο εγκέφαλος έστελνε σήματα στους μυς αντίστοιχα με αυτά που θα μετέδιδε εάν έκαναν όντως σκι εκείνη την ώρα. Για να οδηγηθούμε λοιπόν με ακρίβεια στο στόχο μας, το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να προγραμματίσουμε τον εγκέφαλο σωστά τροφοδοτώντας τον με την κατάλληλη πληροφορία.
Σύμφωνα με έρευνες, το υποσυνείδητό μας έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί αφαιρετικά, δηλαδή να συνθέτει την τελική εικόνα ενός παζλ ακόμα και χωρίς να έχει στη διάθεσή του εξαρχής όλα τα κομμάτια. Στην ουσία μπορούμε να του δώσουμε οδηγίες για το αποτέλεσμα (το σπίτι κοντά στη θάλασσα που θέλουμε να αποκτήσουμε, τις ιδανικές αναλογίες που ονειρευόμαστε, τη δουλειά που θα μας κάνει ευτυχισμένες κ.ά.) και αυτό να μας βοηθήσει να κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να τα καταφέρουμε.
Με ποιον τρόπο όμως δίνουμε την κατάλληλη εντολή στο υποσυνείδητο; Μέσα από τη ζωηρή απεικόνιση του επιθυμητού αποτελέσματος στη σκέψη μας. «Ουσιαστικά χρησιμοποιούμε όλες μας τις αισθήσεις για να δημιουργήσουμε στο μυαλό μας την εμπειρία που θέλουμε να ζήσουμε» εξηγεί η κ. Έφη Κεραμιδά, ψυχολόγος MSc, θεραπεύτρια γνωσιακής συμπεριφορικής προσέγγισης. Σκεφτόμαστε το σπίτι δίπλα στη θάλασσα και μπορούμε να μυρίσουμε την αρμύρα, να νιώσουμε με την αφή μας την ακατέργαστη επιφάνεια του τραπεζιού στη βεράντα, να δούμε τον ήλιο να το λούζει. Και η ειδικός συνεχίζει: «Η νοερή απεικόνιση δημιουργεί μια εμπειρία που μπορούμε να αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας, χωρίς να έχουμε στη διάθεσή μας χειροπιαστά ερεθίσματα». Το τραπέζι αντίκα δεν βρίσκεται μπροστά μας, όμως εμείς μπορούμε να το αγγίξουμε…
Στην τελική ευθεία
Υπάρχουν άνθρωποι που εφαρμόζουν τις αρχές του δημιουργικού οραματισμού χωρίς καν να το συνειδητοποιούν. Ατομα που αντιμετωπίζουν θετικά τη ζωή και τα οποία, ακόμη και όταν συναντούν δυσκολίες και εμπόδια, έχουν αυτοπεποίθηση και ξέρουν πως κάποια στιγμή θα τα υπερνικήσουν. Το βλέπουν μπροστά τους, το αισθάνονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης Τομ Χούπερ, δημιουργός μεταξύ άλλων της ταινίας Οι Αθλιοι.
Ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του δήλωσε: «Από παιδί, κάθε φορά που πήγαινα στον κινηματογράφο, οραματιζόμουν τη δική μου παραγωγή. Καθόμουν στην είσοδο του σινεμά και σκεφτόμουν ότι κάποια μέρα το δικό μου φιλμ θα φιλοξενούνταν σε αυτόν το χώρο». Ο ίδιος μπορεί να μην το ήξερε τότε, αλλά κατΆ ουσίαν έκανε πρακτική στο δημιουργικό οραματισμό.
Πώς θα μπορούσαμε άραγε να εφαρμόσουμε και εμείς αυτή τη μέθοδο προκειμένου να ξεπεράσουμε εμπόδια και να δούμε τα όνειρά μας να πραγματοποιούνται; Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Το… μελλοντικό ημερολόγιο είναι ένας από αυτούς. Οι ειδικοί προτείνουν και τους εξής: να επαναλαμβάνουμε συχνά μια λέξη που μας φτιάχνει τη διάθεση ή να κολλήσουμε στο ψυγείο ένα σημείωμα με τη φράση που μας βοηθά να βγάλουμε στην επιφάνεια τη θετική μας πλευρά. Εναλλακτικά, μπορούμε απλώς να κλείσουμε τα μάτια και με όχημα τη φαντασία μας να δημιουργήσουμε νοερές εικόνες. Να προβάλουμε στο μυαλό μας ένα φιλμ με πρωταγωνιστές εμάς τους ίδιους έπειτα από χρόνια. Σε αυτό θα δούμε το νέο μας, ιδανικό εαυτό να χαμογελά και να κάνει όλα όσα θέλει. Η επανάληψη αυτών των εικόνων θα οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Στην αρχή δεν θα είναι εύκολο, ωστόσο με εξάσκηση θα έρθουμε ένα βήμα πιο κοντά στο στόχο μας. Σε αυτό το σημείο ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει, αφού θα μας χαλαρώσει και έτσι θα μπορέσουμε ευκολότερα να εστιάσουμε στο όραμά μας. Το μυστικό είναι να έχουμε κάνει εικόνα και την παραμικρή λεπτομέρεια.
Κατά τη διάρκεια του δημιουργικού οραματισμού συντελούνται πολλές και θαυμαστές διεργασίες. «Οι ανώτερες γνωστικές λειτουργίες μας, όπως και η νοερή απεικόνιση, συνδέονται με τη συνείδηση. Στη διαδικασία εμπλέκονται ο προμετωπιαίος φλοιός (περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με γνωστικές λειτουργίες, όπως ο σχεδιασμός και η λήψη αποφάσεων). Σε έρευνες παρατηρήθηκε επίσης αυξημένη δραστηριότητα στο βρεγματικό λοβό (υπεύθυνος, μεταξύ άλλων, για τη σύνθεση των πληροφοριών που προέρχονται από διάφορες αισθήσεις)» εξηγεί η κ. Κεραμιδά.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, πριν ακόμα ολοκληρωθεί η διαδικασία της νοερής απεικόνισης, στα πρώτα κιόλας στάδια, θα έχουμε καταφέρει να αποβάλουμε το στρες και να δούμε το ποτήρι της ζωής μισογεμάτο. Ακόμα και αν έπειτα από πέντε χρόνια δεν καταφέρουμε να δούμε το σενάριο της ζωής μας να «παίζεται» μπροστά μας έτσι ακριβώς όπως το είχαμε οραματιστεί, θα έχουμε κερδίσει μικρές καθημερινές στιγμές ονείρου. Και αυτό είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό. Είναι μαγικό!