“Θα φτάσω ψηλά” έλεγε ο υποσμηναγός ήρωας και τα κατάφερε τελικά. Ο Νίκος Σιαλμάς έχασε τη ζωή του επί το έργο ενώ υπερασπιζόταν το Αιγαίο.
“Θα φτάσω ψηλά”
“Θα με γράψουν με μεγάλα γράμματα. Θα φτάσω ψηλά”, είχε πει όταν ήταν πιτσιρικάς, ο υποσμηναγός Νίκος Σιαλμάς, στον πατέρα του. Ο μικρός Νίκος είχε από νωρίς εκδηλώσει το πάθος του να γίνει Ίκαρος. Όλοι απέδιδαν την προφητεία του μικρού, στην πρόθεσή του να γίνει πιλότος και να υπερασπίζεται το Αιγαίο. Πάντως τα λόγια του ήταν προφητικά.
Το μικρό αγόρι που γεννήθηκε το 1965 στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας, έγινε έφηβος και πράγματι μπήκε στη Σχολή Ικάρων τον Σεπτέμβριο του 1984. Τον Ιούνιο του 1988 αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυποσμηναγού. Από τότε πετούσε ψηλά. Από τότε φρουρούσε Θερμοπύλες. Τις Θερμοπύλες των ελληνικών ουρανών, πάνω από το μπλε του Αιγαίου.
Ο Νίκος Σιαλμάς, τέσσερα χρόνια μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή Ικάρων, υπηρετούσε ως ιπτάμενος υποσμηναγός στην 342 Μοίρα Παντός Καιρού. Στις 18 Ιουνίου, τα ελληνικά ραντάρ εντόπισαν 4 άγνωστα ίχνη να εισέρχονται στο FIR Αθηνών. Αμέσως διατάχθηκε η απογείωση τριών ζευγών αεροσκαφών επιφυλακής από τα αεροδρόμια Αγχιάλου, Λήμνου και Σκύρου. Ο Σιαλμάς απογειώθηκε από την 114 Πτέρυγα Μάχης στην Τανάγρα, με ένα αεροσκάφος Mirage F1 CG. Μαζί του με ένα δεύτερο Mirage ίδιου τύπου, απογειώθηκε ο σμηναγός Μανωλάκος.
Mirage εναντίον F-16
Τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα, τότε. Οι Έλληνες αεροπόροι κλήθηκαν να αναγνωρίσουν τα ολοκαίνουργια, τρίτης γενιάς μαχητικά τύπου F-16C, που η Τουρκία μόλις είχε αποκτήσει. Οι Έλληνες πιλότοι πήραν βόρεια πορεία προς τη Λήμνο και πάνω από τον Αϊ Στράτη, εντόπισαν τα τουρκικά αεροσκάφη. προχώρησαν στη συνήθη διαδικασία αναγνώρισης – αναχαίτισης, αλλά οι Τούρκοι δεν έφυγαν όπως έκαναν συνήθως. Είχαν καινούργια αεροπλάνα και είχαν αποφασίσει να αντιδράσουν.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησε εμπλοκή. Οι Έλληνες πιλότοι χρειάστηκε να βασιστούν στις ικανότητές τους και στις παράτολμες τεχνικές που είχαν διδαχτεί, για να αντισταθμίσουν τις “καλύτερες μηχανές” που είχαν οι Τούρκοι στα χέρια τους.
Σύμφωνα με μαρτυρία του δεύτερου χειριστή, Ι. Μανωλάκου, κατά τους ελιγμούς που ακολούθησαν τα ελληνικά αεροσκάφη για να αποκτήσουν τακτικό πλεονέκτημα, χρειάστηκε να κατεβούν σε πολύ χαμηλό ύψος. Κάποια στιγμή ο σμηναγός Μανωλάκος είδε το αεροσκάφος του Σιαλμά να προσκρούει στη θάλασσα και να συντρίβεται. Είχαν περάσει μόλις 17 λεπτά από την εντολή άμεσης απογείωσης, το γνωστό “scramble”.
Στο σημείο της συντριβής έσπευσαν αμέσως ελικόπτερο και αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας, όπως και ταχύπλοο του Λιμενικού Σώματος. Βρήκαν μόνο συντρίμμια. Και το πράγμα με την πρόκληση των Τούρκων, τότε, δεν σταμάτησε εκεί. Όπως διαβάζουμε σήμερα στα ΜΜΕ εκείνης της εποχής, η Τουρκία έστειλε στην περιοχή ταχύπλοο πολεμικό σκάφος, με το πρόσχημα της βοήθειας στην έρευνα και διάσωση. Αλλά την ευθύνη έρευνας διάσωσης την έχει η Ελλάδα στην περιοχή. Η αποστολή του ταχύπλοου ήταν ακόμα μία διεκδίκηση και αμφισβήτηση από την πλευρά της Τουρκίας.
Η μοίρα του
Ο Νικόλαος Σιαλμάς είναι ο πρώτος νεκρός Έλληνας πιλότος σε αερομαχία στο Αιγαίο με τουρκικά αεροσκάφη που παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο. Τέσσερα χρόνια πριν από το θάνατο του υποσμηναγού Σιαλμά, ο ξάδελφος του Νίκος Κοντογιώργης είχε σκοτωθεί με τον ίδιο τύπο αεροπλάνου. Ανήκε μάλιστα στην ίδια μοίρα. Ο Κοντογιώργης είχε χαθεί στο πέλαγος. «Δεν μπορώ να το δεχτώ. Να χάνουμε έτσι τα παιδιά μας. Γιατί;», φώναζαν οι συγγενείς της οικογένειας. Ο πατέρας του νεκρού υποσμηναγού, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο του γιου του υπέστη καρδιακό επεισόδιο.
Η κηδεία του Έλληνα αεροπόρου έγινε με κάθε τιμή. Το φέρετρο ήταν καλυμμένο με την ελληνική σημαία, με το πηλήκιο και το ξίφος του αεροπόρου. Τα στεφάνια ήταν αμέτρητα. Του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του αρχηγού της αντιπολίτευσης Ανδρέα Παπανδρέου και όλων των κομμάτων. Αυτό που ξεχώριζε ήταν ένα μπουκέτο κόκκινα τριαντάφυλλα. Από το κορίτσι του. Εκείνη τη μέρα θα αρραβωνιάζονταν. Αντί για αρραβώνες έκαναν κηδεία.
Το μνημείο Σιαλμά
Η αυτοθυσία του υποσμηναγού δεν πέρασε απαρατήρητη. Η Πολιτεία άλλαξε το όνομα του νότιου ακρωτηρίου στον Άγιο Ευστράτιο, στα ανοιχτά του οποίου έπεσε ο Σιαλμάς. Η “Τρυπητή” μετονομάστηκε σε “Νικόλαος Σιαλμάς”. Σε περίοπτη θέση, η Πολεμική Αεροπορία έστησε ένα μεγάλο μνημείο, στη μνήμη του νεκρού υποσμηναγού. Μια σπαρτιατική ασπίδα μαζί με ένα δόρυ, που είναι ο θυρεός της 342 Μοίρας Παντός Καιρού, στην οποία ανήκε ο Σιαλμάς. Η επιγραφή με τεράστια κεφαλαία γράμματα αναφέρει “ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ”. Το μέγεθος του μνημείου είναι τόσο μεγάλο που φαίνεται από ψηλά κάθε φορά που οι αεροπόροι περνούν από την περιοχή.
O πατέρας του Σιαλμά, όταν αντίκρισε το μνημείο είπε: «Θυμάμαι που από πιτσιρικάς μου έλεγε “Θα με γράψουν με μεγάλα γράμματα! Θα φτάσω ψηλά”. Όμως, δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι εννοούσε. Πιστεύαμε ότι το έλεγε επειδή θα έμπαινε στη Σχολή Ικάρων. Πού να καταλάβουμε τι ήθελε να μας πει τότε, μιλώντας γι’ αυτά τα μεγάλα γράμματα…”