Να ενοικιάσουν σπίτι με πολύ χαμηλό μίσθωμα θα έχουν την ευκαιρία 2.500 δικαιούχοι από 18 έως 39 ετών μέσω του προγράμματος «Κοινωνική Αντιπαροχή», το οποίο θα ξεκινήσει η νέα κυβέρνηση και συγκεκριμένα η Νέα Δημοκρατία μέσω του νέου υπουργείου Κοινωνικής Προστασίας, Οικογένειας και Δημογραφικού. Το πρόγραμμα προβλέπει την αξιοποίηση ακινήτων του Δημοσίου, μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα, για την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών.
Ένα μεγάλο μέρος των ακινήτων θα παραχωρηθεί από τη ΔΥΠΑ και πρόκειται για ακίνητα που «κληρονόμησε» μετά την κατάργηση του ΟΑΕΔ. Ο χάρτης με τα οικόπεδα όπου θα αναγερθούν τα σπίτια περιλαμβάνει ακίνητα – φιλέτα στην Αττική που βρίσκονται στην Κηφισιά, την Παιανία, το Μαρούσι αλλά και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας όπως Λάρισα, Αγρίνιο, Σέρρες, Χαλκιδική και Ξάνθη. Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.
Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, θα δίνεται η δυνατότητα σε κάποιον που δεν μπορεί να αποκτήσει σπίτι μέσω στεγαστικού δανείου, λόγω κόστους, να νοικιάζει για κάποια χρόνια το σπίτι του μέσω της Kοινωνικής Αντιπαροχής και μετά από κάποια χρόνια θα μπορεί να το αγοράζει σε μια χαμηλή τιμή. Ένα μοντέλο, δηλαδή, όπως αυτό που ισχύει στα αυτοκίνητα μέσω leasing. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες μελετάται να υπάρχει και bonus για τους καλοπληρωτές, καθώς θα «κερδίζουν» μέρος του σπιτιού. Δηλαδή, θα είναι πολύ μικρότερο το αντίτιμο που θα πρέπει να πληρώσουν στη λήξη του προγράμματος για την απόκτηση του ακινήτου.
Πρόκειται για ένα νέο θεσμό που προστίθεται στην «εργαλειοθήκη» της ΔΥΠΑ για την στεγαστική πολιτική και αποτελεί έναν από τους τέσσερις πυλώνες της Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, που αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά στις αρχές του 2024.
Πιο αναλυτικά το πρόγραμμα της «Κοινωνικής Αντιπαροχής» ορίζεται ως: «Σύμπραξη φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, με ιδιώτες αναδόχους, κατά την οποία ο ανάδοχος ανεγείρει με δικές του δαπάνες κτίριο επί αδόμητου ακινήτου του φορέα και το αντάλλαγμά του συνίσταται στην εκμετάλλευση για ορισμένο χρονικό διάστημα του ακινήτου με την παράλληλη υποχρέωσή του να εκμισθώνει μέρος αυτού σε δικαιούχους έναντι προκαθορισμένου μισθώματος. Μετά το πέρας του χρόνου εκμετάλλευσης ο ανάδοχος υποχρεούται να παραδώσει το ακίνητο στον ιδιοκτήτη φορέα».
Οι δικαιούχοι μισθωτές επιλέγονται με βάση αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια, ενώ εκτός από την απλή μίσθωση των σπιτιών με χαμηλό ενοίκιο θα επιτρέπεται και η υπογραφή συμβάσεων μίσθωσης με δικαίωμα προαίρεσης για την εξαγορά τους από τους δικαιούχους (rent to own).
Προβλέπεται ακόμη ότι:
– Η Κοινωνική Αντιπαροχή μπορεί να αφορά και δομημένα ακίνητα. Στην περίπτωση αυτή το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει και την κατεδάφιση των κτισμάτων, η οποία γίνεται με δαπάνες του αναδόχου.
– Το ποσοστό των οριζόντιων ιδιοκτησιών που εκμισθώνονται προς δικαιούχους αντιστοιχεί σε ποσοστό μεταξύ 30% και 60% του συνόλου της ιδιοκτησίας.
– Η επιλογή του αναδόχου γίνεται κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης στην οποία περιγράφονται τουλάχιστον τα εξής:
α) το αδόμητο ακίνητο, τυχόν υφιστάμενα κτίσματα που ευρίσκονται εντός αυτού, και τα χαρακτηριστικά του κτιρίου που πρόκειται να ανεγερθεί σε αυτό,
β) οι οριζόντιες ιδιοκτησίες που θα συσταθούν και οι επιτρεπόμενες χρήσεις τους,
γ) τα κριτήρια συμμετοχής και επιλογής του αναδόχου,
δ) οι βασικοί όροι των συμβάσεων μίσθωσης μεταξύ του αναδόχου και των δικαιούχων, πλην του μισθώματος.