Μια ρομαντική γλυκεία και κατανυκτική αναπόληση των Παλιών Πάσχα όταν ακόμα ο κόσμος ήταν Αθώος και κοντά στην παράδοση τα ήθη και έθιμα του.
Διαβάστε το. Θα σας θυμίσει πάρα πολλά.
Θυμάμαι το Πάσχα ήταν μια γιορτή κατάνυξης και θρησκευτικής ευλάβειας.
Το Πάσχα των παλιότερων χρόνων στα χωριά της ελληνικής υπαίθρου ήταν η καλύτερη περίοδος ολόκληρου του χρόνου για τον παιδόκοσμο. Γιατί και σχολείο δεν υπήρχε και καλός καιρός για έξω ήταν.
Η αίσθηση της Σταύρωσης και της Ανάστασης του Χριστού προσλάμβανε μια «εικόνα – σύμμειξη», ένα παλίμψηστο συνεχούς και εναλλασσόμενης γραφής πότε με τη γραφίδα της πραγματικότητας και πότε με τη γραφίδα της φαντασίας, στην οποία εικόνα τα όποια κενά υπήρχαν αντιμετωπίζονταν ως προσωρινά κενά – που θα συμπληρωθούν εν τω χρόνο – και γι’ αυτό δεν λογίζονταν ως κενά. Ήταν μια εικόνα μαγική που συνδιαμορφωνόταν αφενός με τις ξένες αλληλεπιδράσεις σε κάθε παιδί και αφετέρου με τις προσωπικές φαντασιώσεις σε μια μεταξύ τους ισορροπία πάντα ασταθή και ρευστή.
Τα καταστήματα παιχνιδιών γέμιζαν με διαφορά πασχαλινά όμορφα παιχνιδάκια. Κοτοπουλάκια, Κοκοράκια, Λαγουδάκια πολύχρωμα πλαστικά αβγουλάκια. Σημαιούλες και αφισούλες πασχαλινές. Επίσης γέμιζαν με πλαστικά μπιστολάκια που δούλευαν με «τρακάκια» κάτι μικρά κόκκινα πραγματάκια που ηταν γεμάτα με λίγο μπαρούτι που έμπαιναν στα πιστολάκια και έκαναν ένα ήχο σαν «ΤΡΑΚ» για αυτό τα λέγαμε τρακάκια.
Τα ζαχαροπλαστεία γέμιζαν με πανέμορφα λαχταριστά σοκολατένια αβγουλάκια. Αλλά μικρά και αλλά μεγάλα. Η διακόσμηση τους ήταν από χρωματιστή ζάχαρη συνήθως λουλουδάκια.Μπορούσες να δεις να κρέμονται διαφόρων ειδών φαναράκια.. Σχεδόν όλα χάρτινα με όμορφες πασχαλινές παραστάσεις παντού. Τα πιο ωραία ήταν τα πλαστικά αβγουλάκια που στην άκρη τους είχαν μια εγκοπή και έβαζες ένα «τρακάκι» και τα χτυπούσες και έκαναν θόρυβο.
Τα σουβλατζίδικα και τα ουζερί έκλειναν από Μεγάλη Δευτέρα. Και ξανάνοιγαν το Μεγάλο Σάββατο μετά την πρώτη Ανάσταση.
Δεν έβρισκες με τίποτα κρέας να φας. Στα σπίτια μας τρώγαμε σαλάτες μαυρομάτικα και όλο νηστίσιμα. Οι παλιές γιαγιάδες έφτιαχνα κουλουράκια που μοσχομύριζαν όσο ψηνόταν.
Το ραδιόφωνο έπαιζε μόνο κλασική μουσική όλη την μεγάλη εβδομάδα. Τίποτα άλλο δεν άκουγες, από Μεγάλη Δευτέρα ως το Μεγάλο Σάββατο πρωί. Και τις Ακολουθίες.
Τις εποχές της δεκαετίας του 1960 το ραδιόφωνο θα αποτελέσει τη μοναδική πηγή ειδήσεων και ψυχαγωγίας για την ελληνική επαρχία, το μοναδικό παράθυρο προς τον άλλο κόσμο. Το λαϊκό τραγούδι αρχίζει να τραγουδιέται από τους νέους της εποχής και μαζί με το δημοτικό τραγούδι των παλιότερων έκλειναν τον κύκλο της λαϊκότροπης μουσικής. Σε ένα τέτοιο κλίμα, η κλασική μουσική – δεν ξέραμε φυσικά τότε ότι ήταν κλασική μουσική με τη σημασία του όρου – συνδέθηκε συγκυριακά από την Ελληνική Ραδιοφωνία και στη συνέχεια από τη σκέψη μας με την Μεγάλη Εβδομάδα και αφού η περίοδος αυτή ήταν περίοδος Παθών θεωρήθηκε και η κλασική μουσική ως κάτι το πένθιμο και ήταν σε αντιδιαστολή με τα δημοτικά και τα λαϊκά τραγούδια της Ανάστασης και της χαράς. Και θα περιμέναμε χρόνια και χρόνια για να βρει τη θέση της και αυτή η μουσική στην ψυχή μας και στην καρδιά μας.
Η δε τηλεόραση έδειχνε ντοκιμαντέρ με θέμα το Πάσχα και παλιές ταινίες με θέμα τα πάθη του Χριστού. Σταματούσαν όλα τα προγράμματα. Πρωινάδικα, μεσημεριανά τα πάντα. Απόλυτη κατάνυξη και απόλυτος θρησκευτικός σεβασμός.
Ακόμα και οι παρουσιαστές και παρουσιάστριες ήταν ντυμένοι με σοβαρότερα σκούρα ρούχα από ότι τις άλλες φορές.
Τα καφενεία δεν σέρβιραν σχεδόν τίποτα. Μόνο νηστίσιμα και με το μετρό.Μπιλιαρδάδικα, Ποδοσφαιράκια κτλ κλειστά . Δεν το συζητάμε.. Μια εβδομάδα χωρίς ούτε ένα ποδοσφαιράκια ούτε ένα μπιλιάδο.
Έβαζαν μια κορδέλα η ένα αυγό μεγάλο η καμία λαμπάδα πάνω στα τραπέζια του μπιλιάρδου η τα ποδοσφαιράκια …. Και που θράσος να παύει κάποιος να τα κουνήσει. Θα άπαυτε φωτιά να τον κάψει.
Χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το Παιδείας Εγκώμιων «Πασχαλινές θύμησες» του Νίκου Τσούλια.
Υλικό από την συλλογή του Μάρκου Βουτσίνου
και από προσωπική συλλογή.
Γράφει : O δημοσιογράφος και Ιστορικός
Παναγιώτης Κουλουμπής.